Tytuł: Roczna składka zdrowotna bez tajemnic – jak ją obliczyć zgodnie z najnowszymi wytycznymi i nie przepłacić?
Autor: Michał Drzewiecki
Data publikacji: 24 października 2025
Data ostatniej aktualizacji: 24 października 2025
Roczna składka zdrowotna to obowiązek, który dotyczy każdego przedsiębiorcy w Polsce – niezależnie od formy opodatkowania. Zmiany, które wprowadził Polski Ład i kolejne nowelizacje, sprawiły, że temat ten wciąż budzi wiele wątpliwości. Jak prawidłowo wyliczyć składkę zdrowotną za 2025 rok? Czym różni się ona dla ryczałtu, skali i podatku liniowego? I co zrobić, by nie przepłacić przy rocznym rozliczeniu z ZUS?
W tym artykule znajdziesz praktyczne wyjaśnienia, przykłady liczbowe i aktualne wytyczne ZUS oraz Ministerstwa Finansów, które pomogą Ci uniknąć błędów przy rozliczeniu składki zdrowotnej.
W artykule przeczytasz m.in. o:
- zasadach ustalania podstawy wymiaru składki zdrowotnej w 2025 roku,
- różnicach między formami opodatkowania a sposobem liczenia składki,
- progach ryczałtu i limitach przychodu,
- obowiązku złożenia rocznego rozliczenia w ZUS DRA,
- przykładach obliczeń składki zdrowotnej dla przedsiębiorców.
Czytaj więcej, jeśli chcesz mieć pewność, że Twoje rozliczenie jest zgodne z aktualnymi przepisami i nie generuje niepotrzebnych dopłat.
Spis treści:
- Jak działa roczna składka zdrowotna – podstawy i przepisy
- Roczna składka zdrowotna a formy opodatkowania działalności
- Jak obliczyć roczną składkę zdrowotną – krok po kroku
- Roczne rozliczenie w ZUS DRA – terminy i obowiązki
- Przykłady obliczeń dla różnych form opodatkowania
- Częste błędy i jak ich uniknąć
- Podsumowanie – o czym pamiętać przy rozliczeniu składki zdrowotnej
Jak działa roczna składka zdrowotna – podstawy i przepisy
Roczna składka zdrowotna to forma rozliczenia, która ma na celu wyrównanie wpłat przedsiębiorcy w ciągu roku do faktycznych przychodów lub dochodów uzyskanych w danym roku podatkowym. Wprowadzono ją po to, aby składka była bardziej „sprawiedliwa” i odzwierciedlała realny poziom zarobków przedsiębiorcy.
Podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowi dochód (dla podatników na skali i liniowym) lub przychód (dla ryczałtowców). Wysokość składki zależy więc od tego, jaką formę opodatkowania przedsiębiorca wybierze.
Zgodnie z aktualnymi przepisami obowiązującymi w 2025 roku:
- minimalna składka zdrowotna nie może być niższa niż 9% minimalnego wynagrodzenia,
- rozliczenie roczne musi zostać złożone w ZUS do końca kwietnia roku następnego (czyli za 2025 rok – do 30 kwietnia 2026 r.),
- w przypadku nadpłaty ZUS zwróci środki na konto przedsiębiorcy, o ile złoży on wniosek o zwrot.
Roczna składka zdrowotna a formy opodatkowania działalności
Formy opodatkowania mają kluczowe znaczenie przy ustalaniu wysokości składki zdrowotnej. Od 2022 roku każda z nich ma własne zasady naliczania.
1. Skala podatkowa (PIT 12/32%)
Składka zdrowotna wynosi 9% dochodu. Dochód to przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu. W przypadku straty przedsiębiorca płaci składkę minimalną.
2. Podatek liniowy (19%)
Stawka składki wynosi 4,9% dochodu, ale również nie mniej niż składka minimalna. Nie ma tu progów ani limitów przychodów.
3. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
W przypadku ryczałtu składka zdrowotna uzależniona jest od rocznych przychodów i wyliczana według trzech progów:
- do 60 000 zł przychodu – 9% od 60% przeciętnego wynagrodzenia,
- od 60 001 zł do 300 000 zł – 9% od 100% przeciętnego wynagrodzenia,
- powyżej 300 000 zł – 9% od 180% przeciętnego wynagrodzenia.
Jak obliczyć roczną składkę zdrowotną – krok po kroku
Proces rozliczenia można sprowadzić do kilku etapów:
- Zbierz dane finansowe za rok podatkowy – przychody, koszty, dochód lub strata.
- Ustal formę opodatkowania – w zależności od niej zastosujesz odpowiedni wzór.
- Oblicz miesięczne składki – na podstawie miesięcznych przychodów lub dochodów.
- Porównaj wpłaty z roczną kwotą należną – ZUS wymaga uzupełnienia różnicy lub zwrotu nadpłaty.
- Złóż deklarację DRA roczną – z ostatecznymi danymi.
Warto pamiętać, że przedsiębiorcy korzystający z ulg (np. „mały ZUS plus”, ulga na start) mają odrębne zasady – składkę obliczają od preferencyjnej podstawy, jednak w rozliczeniu rocznym również dokonują korekty.
Roczne rozliczenie w ZUS DRA – terminy i obowiązki
Zgodnie z rozporządzeniem ZUS, przedsiębiorcy są zobowiązani do:
- złożenia deklaracji DRA z rocznym rozliczeniem do 30 kwietnia roku następnego,
- uregulowania ewentualnej dopłaty w tym samym terminie,
- złożenia wniosku o zwrot nadpłaty – jeśli wystąpiła.
Deklarację można złożyć elektronicznie przez PUE ZUS. System automatycznie przelicza należność, ale to przedsiębiorca odpowiada za poprawność danych.
Przykłady obliczeń dla różnych form opodatkowania
Przykład 1: Skala podatkowa
Dochód za 2025 r.: 120 000 zł
Składka zdrowotna: 9% × 120 000 = 10 800 zł
Przykład 2: Podatek liniowy
Dochód: 200 000 zł
Składka: 4,9% × 200 000 = 9 800 zł
Przykład 3: Ryczałtowiec z przychodem 150 000 zł
Próg: od 60 001 do 300 000 zł → podstawa 100% przeciętnego wynagrodzenia (np. 7 600 zł)
Składka miesięczna: 9% × 7 600 = 684 zł
Rocznie: 684 × 12 = 8 208 zł
Przykład 4: Ryczałtowiec z przychodem 40 000 zł
Podstawa: 60% przeciętnego wynagrodzenia (np. 4 560 zł)
Składka miesięczna: 9% × 4 560 = 410,40 zł
Rocznie: 410,40 × 12 = 4 924,80 zł
Częste błędy i jak ich uniknąć
Przedsiębiorcy często popełniają błędy, które mogą skutkować nadpłatą lub karą. Oto najczęstsze z nich:
- błędne ustalenie formy opodatkowania przy rozliczeniu,
- nieuwzględnienie ulg lub odliczeń,
- pomyłki przy przeliczaniu przychodów z różnych miesięcy,
- spóźnienie z deklaracją DRA,
- niezgłoszenie wniosku o zwrot nadpłaty w terminie.
Aby ich uniknąć:
- regularnie aktualizuj dane w systemie ZUS PUE,
- korzystaj z kalkulatorów online lub pomocy księgowej,
- zachowuj potwierdzenia wpłat i korekt,
- sprawdzaj komunikaty ZUS i MF przed końcem roku podatkowego.
Podsumowanie – o czym pamiętać przy rozliczeniu składki zdrowotnej
Roczna składka zdrowotna to nie tylko obowiązek, ale i okazja do weryfikacji, czy Twoje wpłaty do ZUS były prawidłowe. W 2025 roku przedsiębiorcy powinni szczególnie zwrócić uwagę na:
- poprawne ustalenie podstawy wymiaru,
- terminowe złożenie deklaracji,
- porównanie wpłat z należnością roczną,
- możliwość odzyskania nadpłaty.
Świadome podejście do rozliczenia rocznej składki zdrowotnej pozwala uniknąć stresu, kar i niepotrzebnych kosztów. Warto poświęcić chwilę, by zrozumieć zasady – zwłaszcza że w 2025 roku ZUS zapowiada wzmożone kontrole poprawności rozliczeń.